Jouw zinnetje in het regeerakkoord

Om jouw boodschap in het regeerakkoord te krijgen moet je vroeg beginnen. Hoe vroeg? Lees de tips in mijn interview met Janna Groot en Frank Slooten, twee doorgewinterde lobbyisten. Het verscheen in VerenigingsManagement (VM) van september 2025. Meer informatie over VM.

Door Erik van Venetië

Informele relaties verzilveren en een TikTok-filmpje

De brief aan de kabinetsformateur is een bekend middel om je standpunten in het regeerakkoord te krijgen. Maar die ene brief is lang niet genoeg. De lobby begint al eerder, soms járen eerder.

Na de dubbele val van het kabinet-Schoof begon een periode van topdrukte voor lobbyisten. Want als na de verkiezingen van 29 oktober een nieuw kabinet wordt gevormd, wil iedere vereniging zijn belang terugzien in het nieuwe regeerakkoord. Hoe gaat die lobby in zijn werk? 

De lobby begon afgelopen zomer met het beïnvloeden van de verkiezingsprogramma van de politieke partijen. Die programma’s vormen de basis voor de partijleiders die over het regeerakkoord onderhandelen.

Het lastigste in deze fase is de selectie van issues. ‘Dat is een constante zoektocht binnen onze organisatie’, zegt Frank Slooten van Vereniging Eigen Huis. ‘Gaan we lobbyen voor de zeven issues die we in 2023 ook naar voren hebben gebracht of pakken we er één issue uit? Kies je één issue, dan heb je misschien meer impact, het is dan alles of niets. We zien dat politici en media steeds meer warm lopen voor één issue.’

Alleen een TikTok-filmpje

Janna Groot van Transport en Logistiek Nederland herkent het dilemma. ‘We beseffen dat mensen, dus ook politici, steeds minder lange stukken lezen en steeds meer korte video’s kijken. Lobbyen naar de politiek moet korter en bondiger. Soms denk ik wel eens: we schrijven geen brief, maar we maken een TikTok-filmpje over één lobby-onderwerp.’

Frank Slooten: ‘Door te kiezen voor maar één issue doe je de andere zorgen van onze 800 duizend leden tekort. Uiteindelijk hebben we toch gekozen voor een lobby over het brede spectrum van issues dat we belangrijk vinden’.  

Hoe bereik je de politieke sleutelfiguren die aan de verkiezingsprogramma’s schrijven? Janna Groot: ‘Koud bellen heeft geen zin. Het voordeel is dat we al jaren gesprekspartner zijn van de politieke sleutelfiguren in onze sector. We hebben alleen de mensen in de programmacommissies benaderd die we kennen. Ook de Kamerleden en hun beleidsmedewerkers van wie we verwachten dat ze bijdragen aan de programma’s’.

Repertoire

Een paar weken voor de verkiezingsdag van 29 oktober barst de strijd om de kiezer in alle hevigheid los. In de campagnetijd gebruiken de verenigingslobbyisten hun hele repertoire aan instrumenten om Kamerleden te beïnvloeden. Verkiezingsdebatten met een zaal vol ondernemers, interviews in de vakmedia, een optreden van de voorzitter in een tv-talkshow, online berichten, werkbezoeken voor Kamerleden aan individuele bedrijven, het zijn allemaal veel gebruikte middelen.

Slooten: ‘Zodra de kandidatenlijsten voor de verkiezingen bekend zijn, vragen we de campagneteams van de partijen om aspirant-Kamerleden naar voren te schuiven voor onze verkiezingsdebatten en de werkbezoeken aan onze leden. We bieden hun onze nieuwkanalen aan om hun visie bekend te maken. Zo zijn wij de schakel tussen politiek Den Haag en onze leden’.

TLN benut in de campagneweken de twee allianties waar ze al jaren mee samenwerken in de lobby: de Mobiliteitsalliantie en de Logistieke Alliantie. Groot: ‘Daardoor kunnen we veel organiseren. Om nog meer bereik te krijgen, organiseren we de debatten graag samen met de grote vakmedia, zoals Logistiek Online. Ons doel is dat iedereen blijft spreken over mobiliteit en logistiek, want die onderwerpen dreigen altijd lager op de politieke agenda te belanden’.

Opvoeden

Zodra de verkiezingen van 29 oktober achter de rug zijn, gaan de deuren in Den Haag dicht. Toegang krijgen tot de partijleiders aan de onderhandelingstafel is vrijwel onmogelijk. De lobbyisten proberen daarom contact te leggen met de nummers twee van de kandidatenlijsten en andere prominente Kamerleden. Zij voeden hun politieke leiders met informatie.

Janna Groot en Frank Slooten en hun collega’s is het ook tijd om de zorgvuldig opgebouwde relaties met de departementen te verzilveren. Elk departement heeft tijdens de formatie een team van ambtenaren klaar staan om de onderhandelaars te informeren, soms leveren ze kant en klare teksten voor het regeerakkoord. Althans, dat was altijd de praktijk in de jaren vóór het kabinet-Schoof. De afgelopen kabinetsformatie schreven de vier partijleiders zelf het hoofdlijnenakkoord die de ministers vervolgens moesten uitvoeren.

De lobbyisten hopen dat de ambtenaren de onderhandelaars deze keer weer kunnen adviseren, zoals gebruikelijk. Frank Slooten: ‘We stoppen met zenden. We pushen zeker geen nieuwe onderwerpen meer. Wel zijn we op afroep voor de ambtenaren beschikbaar voor het beantwoorden van vragen’.

Veel meer werk hebben de lobbyisten aan het ‘opvoeden’ van de nieuwe Kamerleden, direct nadat de Kamerleden zijn geïnstalleerd. Zij moeten de plannen van het kabinet immers later in de Kamer beoordelen. Janna Groot: ‘De meeste nieuwe Kamerleden weten nog van niets. Dus moeten we ze inwerken’. Daarom organiseert TLN klasjes en webinars om Kamerleden te informeren, ze organiseert zomerstages bij bedrijven van leden en kennismakingsgesprekken met bestuur en directie.

Jouw zinnetje

En wat is dan het tastbare resultaat van al dat noeste lobbywerk? De kans om ‘jouw zinnetje’ over jouw wens in één keer in het volgende regeerakkoord te krijgen is klein. Frank Slooten: ‘De kans is groter als je twee of drie regeerakkoorden lang consequent dezelfde boodschap blijft uitdragen, in de politiek en bij de departementen. Zo leg je een bodem onder je zinnetje’. Een lobby met lange adem.

Soms, héél soms word je verrast. Frank Slooten: ‘In het Hoofdlijnenakkoord van het kabinet-Schoof lazen we dat er een hard maximum moest komen aan de stijging van de ozb, de onroerendzaakbelasting. Zo sterk hadden wij daar niet om gevraagd, maar we waren er wel heel blij mee. Een cadeautje. Jammer dat het nooit is uitgevoerd’.

Over Frank Slooten en Janna Groot

Frank Slooten is manager lobby & expertise bij Vereniging Eigen Huis (VEH).

VEH lobbyt voor een thema dat voor veel Nederlanders nummer één staat: de woningbouw. VEH pleit voor passende en betaalbare koopwoningen, bijvoorbeeld door hoge grondprijzen tegen te gaan. Een andere prioriteit is meer duidelijkheid, keuzevrijheid en ondersteuning bij het verduurzamen van woningen. Dus geen onzekerheid meer over de salderingsregeling en warmtepompen. Relatief nieuw is de aandacht voor waterschade als gevolg van heftige regenval en funderingsschade als gevolg van de lage grondwaterstand.     

Janna Groot is coördinator public relations en public affairs bij Transport en Logistiek Nederland (TLN). Ze is teamleider van de lobbyisten en de woordvoerders.

TLN lobbyt richting het regeerakkoord voor extra geld voor onderhoud van wegen, vaarwegen, bruggen en spoor. Het is een aloude wens die nog altijd actueel is. TLN wil voorrang bij het oplossen van de netcongestie, om het wagenpark snel te kunnen elektrificeren. In het kader van militaire paraatheid doet Defensie een beroep op de logistieke sector om zonodig militaire troepen naar het oosten te vervoeren, maar ook om de supermarkten te blijven bevoorraden. Janna Groot: ‘Dan is de staat van de bruggen, de wegen en het spoor cruciaal. Zo krijgen we een nieuw argument voor een issue waar we al jaren voor lobbyen’.      

Lobbyen op weg naar het regeerakkoord: tips

• Met een brief aan de kabinetsformateur laat je je leden zien dat je actief lobbyt. In Den Haag belandt de brief op een grote stapel. Het is hoogstens een bevestiging van de lobby die al jaren tevoren is begonnen.
• Gebruik je informele politieke netwerk van Kamerleden en beleidsmedewerkers van de Kamerleden om jouw issue in de verkiezingsprogramma’s te krijgen.
• Hou tijdens de onderhandelingen voor een nieuw regeerakkoord contact met de ambtenaren van de departementen. Zij zijn de stille adviseurs van de onderhandelaars.
• Werk samen met de allianties en lobbycoalities waar je lid van bent.
• Blijf creatief en wanhoop niet bij tegenslag. Janna Groot: ‘Als er ergens een deur dicht gaat, gaat er altijd ergens een raam open.’
• Verwacht geen instant succes. Lobbyen voor het regeerakkoord is een zaak van lange adem.